Dzisiaj skupię się na planowanych „straszakach” w projekcie polskiej ustawy o sygnalistach, ale zanim przejdziemy do planowanego tematu – mam dla Ciebie ważną wiadomość.  

Pewnie nie uwierzysz, ale to już 21 wydanie newslettera. Przeszło 20 artykułów, które dotychczas przygotowałem, pomogły już niejednej firmie wdrożyć procedury zgłaszania nieprawidłowości. Co tydzień mój newsletter trafia do ok. 190 firm. 

Teraz przyszedł czas, aby tę wiedzę usystematyzować i wydać w formie e-booka. I tu potrzebuję Twojej pomocy. 

Przygotowałem ankietę, w której zadaję Ci 3 pytania, dzięki którym e-book będzie dostosowany do Twoich oczekiwań i preferencji.  

Wypełniam ankietę 

Zaczynamy dzisiejszy odcinek! ⬇ 

💻 Planowane „straszaki” w projekcie polskiej ustawy o sygnalistach 

Projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenie prawa ma stanowić implementację do polskiego porządku prawnego przepisów unijnej dyrektywy o ochronie sygnalistów. 

Przestrzeganie zasad wskazanych w tej ustawie oraz innych aktach prawnych o charakterze regulacyjnym (tzn. nakładających na organizacje określone obowiązki), powinno być zabezpieczone adekwatnymi sankcjami, zagrażającymi organizacjom i osobom, które dopuszczają się działań lub zaniechań wymienionych w takich przepisach. 

Zacznijmy jednak od kilku wstępnych uwag, które posłużą nam do oceny przyjętych w projekcie rozwiązań zabezpieczających. 

🚨 UWAGA: 3 ryzyka 

Większość przepisów zawiera, co do zasady, trzy rodzaje sankcji, jakie mogą zostać zastosowane w przypadku naruszenia przepisów. 

1️⃣ Pierwszą z nich jest ryzyko nałożenia na przedsiębiorcę (odnoszę się przede wszystkim do podmiotów gospodarczych), administracyjnej kary finansowej. Organ, w przypadku zidentyfikowania określonych nieprawidłowości, może podjąć decyzję o nałożeniu na podmiot kary finansowej, która nierzadko może być bardzo wysoka i niezmiernie dotkliwa. 

2️⃣ Drugim ryzykiem związanym z nieprzestrzeganiem przepisów regulacyjnych, jest zagrożenie poniesienia przez podmiot dopuszczający się określonych zachowań odpowiedzialnością odszkodowawczą. Roszczenie takie może przysługiwać osobie, która poniosła szkodę będącą następstwem działania lub zaniechania przedsiębiorcy wymaganego przez ustawę regulacyjną. 

3️⃣ Wreszcie trzecim rodzajem ryzyka, które powinno być utożsamiane z naruszeniem przepisów regulacyjnych, jest ryzyko prawnokarne. Tu warto wskazać, że obszary ryzyk prawnokarnych nie będą wynikały tylko i włącznie z przepisu karnego znajdującego się w ustawie regulacyjnej. Niektóre czyny, naruszające w istocie określone normy zachowania, ścigane są na podstawie przepisów kodeksu karnego. Dobrym tego przykładem mogą być opisane w kodeksie karnym przestępstwa przeciwko prawom pracownika, które funkcjonują równolegle z sankcjami opisanymi w przepisach kodeksu pracy. 

💰 Trochę praktyki 

Chcę w tym miejscu wskazać, bazując na moim doświadczeniu, tym ryzykiem, które najbardziej zniechęca do podejmowania działań niezgodnych z prawem regulacyjnym jest ryzyko nałożenia przez organ administracyjnej kary finansowej. To z pewnością jest straszak, który działa znacznie mocniej niż pozostałe. 

Dlaczego tak się dzieje? 

Decyduje o tym przede wszystkim stosunkowo proste postępowanie w zakresie nałożenia kary administracyjnej oraz, co równie ważne, swoboda uznania organu co do samej wysokości kary. Musi ona rzecz jasna, mieścić się w określonych widełkach, ale te są bardzo szerokie. 

Sankcje karne często okazują się natomiast nieskuteczne, a samo zagrożenie karą, słabo odstrasza. Przedsiębiorcy bardzo często zupełnie marginalizują i wypierają takie ryzyko, uznając je za mało prawdopodobne. 

Dlaczego jest to istotne z punktu widzenia ustawy o ochronie sygnalistów? 

Projekt ustawy o sygnalistach nie przewiduje żadnych sankcji o charakterze administracyjnym, które „zachęcałyby” podmioty do wprowadzenia skutecznych kanałów do zgłaszania nieprawidłowości, a jednocześnie zapewniałyby ochronę osób dokonujących zgłoszenia naruszeń prawa przed działaniami odwetowymi. 

Projekt ustawy w zakresie zabezpieczenia wykonywania jej przepisów bazuje na dwóch rodzajach sankcji. Przepisy wprowadzają bowiem szczątkową, i w mojej ocenie niewystarczającą, sankcję odszkodowawczą oraz przepisy karne. 

💸 Sankcje odszkodowawcze 

Projekt przewiduje prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie dla osoby dokonującej zgłoszenia w sytuacji, gdy pracodawca dopuścił się wobec tej osoby niekorzystnego traktowania z powodu dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego. 

Przepis mówi jedynie o dolnej granicy kwoty odszkodowania, co po pierwsze, nie zniechęci potencjalnych sprawców podejmujących działania odwetowe wobec sygnalisty, a po drugie, poziom odszkodowań zasądzanych przez sądy pracy jest stosunkowo niski, co w zderzeniu z ryzykiem jakie ponosi sygnalista może być niewystarczające. 

⛔ Sankcje karne 

Poszukajmy teraz odpowiedzi na pytanie, jaka odpowiedzialność karna grozi za nieprzestrzeganie przepisów oraz kto taką odpowiedzialność karną może ponieść zgodnie z projektowanym przepisami. Projekt wymienia pięć czynów zagrożonych odpowiedzialnością karną. 

Cztery sankcje znajdą zastosowanie w przypadku: 

• utrudnienia dokonania zgłoszenia, 

• podejmowania działań odwetowych, 

• naruszenia obowiązku zachowania poufności tożsamości, 

• nie ustanowienia wewnętrznej procedury zgłaszania naruszeń, 

• dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego nieprawdziwych informacji. 

Swoją drogą wszystkie te pięć zachowań zagrożone jest identyczną karą, którą może być wymierzenie grzywny, kara ograniczenia wolności lub pozbawienie wolności do lat 3. 

W kolejnym wydaniu newslettera omówię szczegółowo wszystkie pięć sankcji przewidzianych w projekcie polskiej ustawy. 

🔗 Ciekawostka 

Czy wiesz, że Commodity Futures Trading Commission wypłaciła, jak się uważa, największą w historii nagrodę dla sygnalisty? Jest to imponująca kwota – prawie 200 milionów dolarów. 

CFTC poinformowała w czwartkowym komunikacie prasowym, że sygnalista „znacznie przyczynił się do sukcesu działań egzekucyjnych”, a dostarczone przez niego informacje stworzyły „znaczący związek” ze zdolnością agencji do zakończenia dochodzenia i zabezpieczenia rozliczenia pieniężnego. 

Ta nagroda to potężny komunikat do wszystkich oszustów korporacyjnych. Nowe przepisy dotyczące sygnalistów doprowadzają do wykrycia nadużyć! 

Źródło: https://www.complianceweek.com/