Dziś odpowiadam na pytania, które padły podczas mojego ostatniego webinarium. Jeszcze raz dziękuję wszystkim uczestnikom za aktywną obecność! 

Dzień dobry też wszystkim nowym osobom, które dołączyły do nas!  

Zaczynamy dzisiejszy odcinek! ⬇ 

📋Oto co dziś znajdziesz w newsletterze: 

• Q&A – odpowiedzi na Wasze pytania po webinarze 
• 10 największych skandali finansowych w USA. 

📌 Pytania i odpowiedzi 

Pytanie: Czy są już dobre praktyki w zakresie sygnalistów❓ 

Odpowiedź: I tak i nie, bo opublikowany niedawno standard może służyć za zbiór dobrych praktyk w obszarze zarządzania kanałami do zgłaszania naruszeń i ochrony sygnalistów przed działaniami odwetowymi. Drugim źródłem wskazówek mogą być praktyki stosowane przez te organizacje, które albo same wdrożyły takie kanały z uwagi na ich szeroko rozumianą politykę compliance, albo zmuszone były takie kanały uruchomić z uwagi na obowiązki prawne (np. banki czy instytucje obowiązane w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu prani pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu). 

Pytanie: Czy mamy obowiązek udostępniać dane sygnalisty prokuraturze❓ 

Odpowiedź: To niezwykle ciekawe zagadnienie. W niektórych przypadkach, a mam na myśli, te które mogą wyczerpywać znamiona przestępstw opisanych w ustawach karnych lub objętych przepisem karnym innych ustaw, organy ścigania mogą albo o sprawie jeszcze nic nie wiedzieć, albo mogą już same prowadzić postępowanie – bądź w fazie in rem, bądź in personam. 

Po pierwsze zgodnie z art. 240 Kodeksu karnego (Kk) każdy, kto ma wiarygodną wiadomość o karalnym przygotowaniu albo usiłowaniu lub dokonaniu czynu zabronionego określonego w tym przepisie zobowiązany jest do zawiadomienia o tym organów ścigania pod groźbą kary pozbawienia wolności do lat 3. Wśród grupy przestępstw objętych dyspozycją art. 240 Kk na szczególną uwagę zasługuje art. 163 Kk, który dotyczy sprowadzenia zdarzenia, które zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach. 

W takich okolicznościach organizacja będzie miała obowiązek zawiadomić o możliwości popełnienia przestępstwa i ujawnić dane sygnalisty. Ochrona tej osoby przed działaniami odwetowymi na poziomie organizacji pozostaje bez znaczenia dla tego obowiązku. 

Pytanie: Czy mamy obowiązek udostępniać dane sygnalisty prokuraturze❓ 

Odpowiedź: To niezwykle ciekawe zagadnienie. W niektórych przypadkach, a mam na myśli, te które mogą wyczerpywać znamiona przestępstw opisanych w ustawach karnych lub objętych przepisem karnym innych ustaw, organy ścigania mogą albo o sprawie jeszcze nic nie wiedzieć, albo mogą już same prowadzić postępowanie – bądź w fazie in rem, bądź in personam. 

Po pierwsze zgodnie z art. 240 Kodeksu karnego (Kk) każdy, kto ma wiarygodną wiadomość o karalnym przygotowaniu albo usiłowaniu lub dokonaniu czynu zabronionego określonego w tym przepisie zobowiązany jest do zawiadomienia o tym organów ścigania pod groźbą kary pozbawienia wolności do lat 3. Wśród grupy przestępstw objętych dyspozycją art. 240 Kk na szczególną uwagę zasługuje art. 163 Kk, który dotyczy sprowadzenia zdarzenia, które zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach. 

W takich okolicznościach organizacja będzie miała obowiązek zawiadomić o możliwości popełnienia przestępstwa i ujawnić dane sygnalisty. Ochrona tej osoby przed działaniami odwetowymi na poziomie organizacji pozostaje bez znaczenia dla tego obowiązku. 

Pytanie: A co z innymi naruszeniami❓ 

Odpowiedź: W przepisach Kodeksu postępowania karnego odnajdziemy (Kpk) przepis, który odwołuje się do społecznego obowiązku zawiadomienia o przestępstwie. 

Zgodnie z art. 304 Kpk każdy, dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję. Co więcej, instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa. Istnienie społecznego obowiązku zawiadomienia o przestępstwie w sektorze prywatnym może być różnie interpretowane, natomiast organizacje sektora publicznego, co już nie budzi wątpliwości, mają prawny obowiązek zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, a co za tym idzie, posiadając taką wiedzę, będą miały obowiązek ujawnienia danych sygnalisty. 

Ujawnienie danych sygnalisty może nastąpić także w trakcie prowadzonego postępowania przygotowawczego, podczas którego osoby składające zeznania w charakterze świadka pytane o dane osobowe sygnalisty będą musiały je ujawnić jeśli będą posiadały takie dane. Świadek ma obowiązek mówić prawdę. Zatajenie takich informacji lub złożenie zeznań niezgodnych z prawdą może dla świadka skończyć się zarzutami składania fałszywych zeznań. 

Reasumując, osoby rozpatrujące zgłoszenie powinny umieć ocenić, czy zgłoszenie może dotyczyć okoliczności i czynów podlegających ściganiu, a co za tym idzie, powinny rozpatrywać nadchodzące zgłoszenie także w kontekście obowiązków wynikających z przepisów karnych. 

W określonych przypadkach osoba mająca wiedzę o tym, że doszło do popełnienia przestępstwa, będzie musiała zgłosić ten fakt organom ścigania. Pociągnie to za sobą obowiązek ujawnienia danych sygnalisty, jeśli są one znane. Obowiązek taki ciąży na osobie, nie na organizacji. 

I po drugie, jeśli pracownicy organizacji będą znali dane sygnalisty i będą składać zeznania w charakterze świadka na okoliczności obejmujące opisane zgłoszeniem naruszenia zdarzenia, muszą także ujawnić dane sygnalisty (jeśli je znają), chyba że zeznając jako świadek mogą odmówić składania zeznań lub odpowiedzi na pytania. Kiedy jest to możliwe napiszę innym razem. 

🔗 Linki: 10 największych skandali finansowych w USA. 

Enron, AIG, Lehman Brothers, Worldcom. 10 największych finansowych skandali w USA wybranych przez serwis Accounting Degree.