Ustawa o Ochronie Sygnalistów Przyjęta przez Sejm

Na posiedzeniu 14 czerwca Sejm Rzeczypospolitej Polskiej przyjął ustawę o ochronie pracowników zgłaszających naruszenie prawa. Obecnie ustawa czeka na podpis Prezydenta, który ma na jej podpisanie 21 dni.

Ochrona Sygnalistów – Kluczowe zagadnienia

Celem ustawy jest ochrona osób zgłaszających naruszenie prawa, niezależnie od podstawy i formy świadczenia pracy lub pełnienia służby. Zgłoszenia będą mogły dokonać różne grupy, w tym pracownicy, byli pracownicy, funkcjonariusze, żołnierze zawodowi, zleceniobiorcy, stażyści oraz wolontariusze. Ustawa ma na celu ochronę tych, którzy narażają się dla dobra wspólnego.

Wdrożenie ochrony sygnalistów

Każdy pracodawca będzie zobowiązany do opracowania procedury zgłoszeń wewnętrznych, która określi zasady przyjmowania zgłoszeń i stworzy odpowiednie kanały do ich przyjmowania. Wdrożenie sygnalistów w organizacjach ułatwi diagnozowanie i eliminowanie nieprawidłowości w zakładzie pracy, przyczyniając się do poprawy warunków pracy i bezpieczeństwa.

Kim jest sygnalista? Sygnalista to osoba, która zgłasza naruszenia prawa na uzasadnionych podstawach. W związku z tym, że sygnalista może być narażony na działania odwetowe ze strony pracodawcy, ustawa zapewnia ochronę przed takim odwetem. Działania odwetowe mogą obejmować pozbawienie źródła zarobkowania, mobbing, pozbawienie awansu, nagrody czy premii. Ustawa przewiduje, że sygnalista, który doświadczył działań odwetowych, będzie mógł wystąpić o zadośćuczynienie lub odszkodowanie.

W toku prac nad ustawą Senat usunął z katalogu obszarów, w ramach których można dokonać zgłoszenia naruszeń, kwestie związane z prawem pracy. Oznacza to, że ochronie nie będą podlegać przypadki mobbingu, molestowania seksualnego w miejscu pracy, wstrzymywania wynagrodzeń czy zmuszania do bezpłatnych nadgodzin. Zmiany te wywołały sprzeciw związków zawodowych oraz organizacji społecznych, takich jak Fundacja im. Stefana Batorego, Fundacja Instytut Spraw Publicznych oraz Helsińska Fundacja Praw Człowieka.

Ochrona sygnalistów zgłaszających naruszenia prawa pracy mogłaby ochronić życie, zdrowie, prywatność i godność pracowników. Przykłady takich naruszeń to molestowanie seksualne, zaniżanie wynagrodzeń, dyskryminacja ze względu na rodzicielstwo czy nieprzestrzeganie zasad BHP. Brak właściwej ochrony dla świadków takich sytuacji sprawia, że ludzie boją się reagować na cudzą krzywdę. W Polsce każdego roku w wypadkach w pracy ginie około 200 osób, głównie z powodu oszczędności na bezpieczeństwie i strachu przed zgłoszeniem nieprawidłowości.

Nowe regulacje implementują dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady UE, która powinna była zostać wprowadzona przez kraje członkowskie w 2021 roku. Opóźnienia naraziły Polskę na kary finansowe.