Od kiedy obowiązuje ustawa o ochronie sygnalistów?

Długo czekaliśmy na ustawę o ochronie sygnalistów, ustawa jest jaka jest ale spór o to kiedy nowe przepisy wchodzą w życie nie powinien mieć miejsca. Ministerstwo zupełnie niedawno wpadło na pomysł aby uznawać, że skoro daty niezbędne do ustalenia liczby pracowników odpowiednio 1 stycznia i 1 lipca tego roku upłynęły, to przedsiębiorstwa będą mogły ustalić liczby pracowników dopiero 1 stycznia 2025r. i z tą datą winne posiadać procedurę zgłoszeń wewnętrznych. Nie można się z tym zgodzić z kilku powodów. Zanim jednak przejdziemy dalej trzeba stwierdzić, że

Przepisy ustawy o ochronie sygnalistów wchodzą w życie 25 września 2024r.

Na dzień 25 września 2024r. przedsiębiorcy powinny ustalić procedurę zgłoszeń wewnętrznych i stosować nowe przepisy. Ustalenie liczby pracowników powinno nastąpić na dzień 1 lipca 2024r. Ustawa o ochronie sygnalistów nie przewiduje, żadnych przepisów przejściowych w tym względzie a brzmienie art. 23 ust. 1 jest jednoznaczne.

Art.  23.  ust 1 

Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do podmiotu prawnego, na rzecz którego według stanu na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku wykonuje pracę zarobkową co najmniej 50 osób.

A dodatkowo ustawa o ochronie sygnalistów przewiduje, że określna kategoria przedsiębiorców powinna stosować nowe przepisy bez względu na liczę zatrudnionych pracowników. Tak stanowi ust 3 mieszczący się w ramach art. 23 ustawy o ochronie sygnalistów. Mowa tu podmiotach prawnych wykonujących działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych oraz przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwa transportu i ochrony środowiska, objętych zakresem stosowania aktów prawnych Unii Europejskiej wymienionych w części I.B i II załącznika do dyrektywy 2019/1937.

Co nie może umknąć z pola widzenia, są przecież podmioty prawne, które nie maja żadnego problemu z ustaleniem liczby pracowników bez względu na to na jaki dzień miałoby to nastąpić. Podmioty te po prostu zatrudniają powyżej 50 pracowników bo liczba osób zatrudnionych idzie w setki czy tysiące osób. Akceptacja stanowiska Ministerstwa powodowałaby, że podmioty prawne, które muszą stosować nowe przepisy bez względu na liczbę pracowników ustalają procedurę zgłoszeń wewnętrznych, większe firmy czekają na 1 stycznia (bo nie wiedzą ile mają pracowników) a molochy zatrudniające dużą załogę stoją w rozkroku bo nie ustaliły ale wiedziały. I nie które wdrożą (o ile już tego nie zrobiły) a niektóre opóźnią te proces.

Zgłoszenia zewnętrzne załatwią problem ochrony sygnalistów

Sygnalista nie jest związany kolejnością dokonywania zgłoszeń aby mógł korzystać z ochrony przewidzianej ustawą o ochronie sygnalistów. Może z pominięciem zgłoszenie wewnętrznego dokonać zgłoszenia zewnętrznego.

Art.  30.  

1. Sygnalista może dokonać zgłoszenia zewnętrznego bez uprzedniego dokonania zgłoszenia wewnętrznego.

2. Zgłoszenie zewnętrzne jest przyjmowane przez Rzecznika Praw Obywatelskich albo organ publiczny.

3. Rzecznik Praw Obywatelskich oraz organ publiczny są odrębnymi administratorami w zakresie danych osobowych podanych w zgłoszeniu zewnętrznym, które zostało przyjęte przez te organy.

 

Ktoś powie, ale przepisy rozdziału 4 ustawy wchodzą w życie dopiero z upływem 6 miesięcy od daty publikacji ustawy w dzienniku ustaw (art. 64). Co w takim razie zrobi biuro Rzecznika Praw Obywatelskich w przypadki gdy wpłynie zgłoszenie sygnalisty przed 24 grudnia 2024r.? To ciekawe pytanie, z którym Państwa zostawiam.